Capella Groningen

MONTEVERDI – Selva morale et spirituale

• Zaterdag 11 maart 2023 Sint-Jozefkathedraal Radesingel 4 Groningen, 20.15 uur
• Zondag 12 maart 2023 Petrus en Pauluskerk Kerkpad 1 Loppersum, 15.00 uur

m.m.v. het Margaretha Consort en vocale solisten

De San Marco in Venetië is niet alleen een van de mooiste kerken ter wereld, maar was ook eeuwenlang een belangrijk muzikaal centrum. Claudio Monteverdi (1567-1643) werkte hier ruim dertig jaar als kapelmeester. Aan het einde van zijn loopbaan publiceerde Monteverdi een bundel met hoogtepunten uit zijn kerkelijke composities getiteld Selva morale et spirituale, moreel en spiritueel woud. Daarbij verwijst woud waarschijnlijk naar de kleurrijke verscheidenheid aan werken: in oude en nieuwe stijl, voor grote en kleine bezetting en geschikt voor allerlei momenten in het kerkelijk jaar.

De Selva morale et spirituale is tegenwoordig minder bekend dan Monteverdi’s Mariavespers, maar zou niet minder bemind hoeven zijn. Met een verfrissende afwisseling tussen imposante tutti’s en levendige solopassages en met een heldere en expressieve harmonische taal toont de verzameling Monteverdi op zijn best.

Capella Groningen zingt o.l.v. vaste dirigent Merlijn Wackers delen uit de Selva morale et spirituale. In het programma staan concertante psalmcomposities centraal, waaronder het beroemde Beatus vir. Daarnaast klinkt het uitgebreide achtstemmige Magnificat. Deze stukken worden omlijst met delen uit de Missa da Capella in de oude polyfone stijl en het feestelijke zevenstemmige Gloria. 

Capella Groningen wordt in dit concert bijgestaan door vocale solisten en door musici uit het Margaretha Consort. Het gerenommeerde Margaretha Consort vierde onlangs zijn 10-jarig bestaan in een succesvol tournee met de Mariavespers van Monteverdi.

Toegang: aan de zaal € 20,00 / voorverkoop € 18,00 / tot 18 jaar en studenten (collegekaart) € 5,00 / jonger dan 12 jaar gratis

Kaartverkoop bij voorkeur op reservering en vooruitbetaling via reserveringen@capellagroningen.nl.
Aan de kassa kunt u pinnen of contant betalen.

• Zaterdag 29 oktober 2022 Lutherse Kerk Haddingestraat 23 Groningen, aanvang 20.15 u
• Zondag 30 oktober 2022 Hippolytuskerk Middelstum, aanvang 15.00 uur

m.m.v. Jelte Hulzebos – orgel en David van Ooijen – luit

Dits Sweelinck’s sterfelyk deel; ten troost ons nagebleven;
’t Ontsterfelyk hout de maet by God in ‘t eeuwig leven;
Daer streckt hy, meer dan hier omvatten ons gehoor,
Een goddlycke galm in aller Enghlen oor.

(Grafschrift van Joost van den Vondel)

Sinds de invoering van de Euro verdween het gezicht van Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) uit onze dagelijkse leefwereld. Maar de belangstelling voor zijn vocale muziek is de laatste jaren alleen maar gegroeid. Onder normale omstandigheden zou 2021 dan ook vol zijn geweest met concerten ter ere van zijn 400e sterfdag. Maar dat liep anders. Daarom wijdt Capella Groningen een jaar later alsnog een concert aan de absolute grootmeester van de Nederlandse muziekgeschiedenis.

Sweelinck leefde in een roerige tijd. Toen hij net was aangesteld als organist van de Oude Kerk in Amsterdam, werd de stad protestants en werd elke meerstemmige muziek in de eredienst verboden. Sweelinck kwam in dienst van de stad en gaf dagelijks openbare orgelbespelingen. Ook was hij een internationaal befaamd orgeldocent. Vooral uit Noord-Duitsland kwam een stroom aan talentvolle organisten bij Sweelinck in Amsterdam studeren.

Sweelincks geestelijke vocale werken waren indertijd ook niet bedoeld voor de kerkdiensten. Ze werden gezongen door Collegia Musica: groepen burgers die uit liefhebberij samen musiceerden. In ons programma worden huidige Sweelinck ‘tophits’ als de 150e psalm afgewisseld met minder bekende psalmcomposities en enkele van zijn ingenieuze canons. Daarnaast klinken motetten van leerlingen van Sweelinck, waaronder Samuel Scheidt, Paul Siefert en Jacob Praetorius. Hun namen zijn misschien minder bekend dat die van de leermeester, maar hun composities verraden meesterschap en een degelijke opleiding.

Aan het programma zullen organist Jelte Hulzebos en luitist David van Ooijen meewerken.

Met dit feestelijke programma hoopt Capella Groningen een waardig eerbetoon te brengen aan de Orpheus van Amsterdam uit de Gouden Eeuw.

Toegang: aan de zaal € 17,50 / voorverkoop € 16,00 / tot 18 jaar en studenten (collegekaart) € 5 / jonger dan 12 jaar gratis.
Kaartverkoop bij voorkeur op reservering en vooruitbetaling via reserveringen@capellagroningen.nl of via ons nieuwe reserveringsformulier. Aan de kassa kunt u pinnen of contant betalen.

• Zaterdag 11 juni 2022, Margarethakerk Norg, aanvang 20.00 uur
• Zondag 12 juni 2022, Jacobuskerk Zeerijp, aanvang 15.00 uur

Mon amour – Chansons uit de Lage Landen

Sweelincks Franse chansons waren in de jaren 1590 zijn eerste werken die in druk verschenen. Had Sweelinck kunnen vermoeden dat hij daarmee, 400 jaar na zijn dood, gevierd zou worden als grootste componist van de Nederlandse muziekgeschiedenis? De mogelijkheid dat zo’n feestelijke herdenking door een virus niet 400, maar 401 jaar na zijn dood zou plaatsvinden zal in elk geval niet bij hem opgekomen zijn.

Wel was Sweelinck goed op de hoogte van de muzikale stijl van zijn voorgangers. En via het bloeiende handelsverkeer van Amsterdam kende hij de internationale muzikale ontwikkelingen van zijn tijd.

In het zomerprogramma Mon amour van Capella Groningen o.l.v. Merlijn Wackers staan chansons van Sweelinck centraal. Ook klinken twee van zijn madrigalen die, met heldere harmonieën en tekstuitbeelding, invloed van de nieuwe Italiaanse mode laten zien. Daarnaast klinken oudere chansons van componisten uit de Lage Landen die Sweelinck ongetwijfeld hebben geïnspireerd. Vroege meesters als Dufay en Busnoys volgen daarbij nog traditionele Franse vormen als rondeau en ballade. Latere componisten als Josquin en Lassus ontwikkelden een heel eigen ‘Nederlandse’ stijl, geïnspireerd door de hoofse poëzie. Hun chansons zijn serieuzer en, met prachtige imitaties tussen de partijen, echte kunststukjes van polyfonie.

Enkele van Sweelincks chansons, zoals het spotlied Tu as tout seul en de bergerette Rozette doen in hun frivoliteit aan de Franse chansonstijl denken. Maar de meeste van zijn chansons, zoals het doorwrochte Tes beaux yeux, komen rechtstreeks voort uit de polyfone chansontraditie van de Lage Landen. Zoals de musicoloog Gustav Reese het verwoordde:

Bij Sweelinck komt de geweldige productie van vocale polyfonie in de Lage Landen tot een einde. Die dooft niet smadelijk uit, maar sluit af met een stralende en indrukwekkende zonsondergang.

‘Zomer in Zeerijp’

Twee jaar hebben we erop moeten wachten, maar nu serveert Capella Groningen na afloop van het concert in Zeerijp traditiegetrouw weer een drankje met door koorleden gemaakte hapjes als afsluiting van het seizoen. Graag reserveren; de voorverkoopprijs is inclusief!

Toegang en reserveren

Toegang Norg en alleen concert in Zeerijp:
aan de zaal € 15; bij reservering € 13; tot 18 jaar & studenten tot 25 jaar (collegekaart) € 5; jonger dan 12 jaar gratis

Arrangement ‘Zomer in Zeerijp’ = concert Jacobuskerk Zeerijp & hapje & 2 drankjes:
€ 18; tot 18 jaar & studenten tot 25 jaar (collegekaart) € 10; jonger dan 12 jaar € 5. Reserveren noodzakelijk.

Kaartverkoop bij voorkeur op reservering en vooruitbetaling via reserveringen@capellagroningen.nl

• 5 maart 2022 Der Aa-kerk, Groningen, aanvang 20.00 uur
• 6 maart 2022 Kerk van Noordbroek, Noordersingel 1, aanvang 15.00 uur

Exact twee jaar geleden stonden deze concerten gepland door Capella Groningen. Vanwege de corona-uitbraak moesten we dit op het laatste moment annuleren, maar we beloofden dat we dit programma, zodra het kon, alsnog zouden brengen. Het heeft langer geduurd dan we hadden kunnen vermoeden, maar nu gaat het er toch van komen, al blijft het spannend, want we zijn het virus nog niet kwijt.

Dat we tegenwoordig het begrip Bourgondisch nog vanzelfsprekend gebruiken voor een luxe levensstijl is onder meer te danken aan Maria van Bourgondië (1457-1482). Hoewel ze door een tragisch ongeval maar 25 jaar oud werd, was zij een spilfiguur voor het voortbestaan van de rijkdom in de Bourgondische gewesten, waar ook de Zuidelijke Nederlanden toe behoorden. Al sinds de 14e eeuw was het Bourgondische hof bekend om zijn grote hofkapel en rijke muziekleven. Daarom is het verbazend dat er nauwelijks muzikale handschriften te vinden zijn die direct in verband staan met de vroege Bourgondische hofkapel. Dit verandert rond de tijd van Maria van Bourgondië.

Maria van Bourgondië inspireert nog steeds omdat ze in onze zuidelijke gewesten met tactische verbonden de welvaart en culturele bloei wist te behouden, die na de gewelddadige expansiedrift van haar vader dreigden te verbrokkelen. Capella Groningen wil haar op een bijzondere manier centraal stellen in dit concertprogramma, door motetten voor haar naamheilige te zingen uit de koorboeken van het Bourgondische hof. Daarbij putten we uit de boeken die gemaakt zijn ten tijde van Maria van Bourgondië en haar twee kinderen, Filips de Schone en Margaretha van Oostenrijk. De meeste boeken zijn gemaakt door kopiist Petrus Alamire. Hij maakte voor het Bourgondische hof een aantal van de mooiste en rijkst versierde koorboeken uit de geschiedenis, met muziek van grootmeesters van de Vlaamse polyfonie.

Het programma biedt een keur van aan Maria gewijde motetten en misdelen van drie generaties Vlaamse polyfonisten, van Dufay tot Josquin. Pierre de la Rue, hofcomponist ten tijde van Filips en Margaretha, heeft een belangrijke plaats in het programma.

Enkele chansons van Antoine Busnois, de belangrijkste componist van Maria van Bourgondië, worden uitgevoerd een blokfluitensemble, bestaande uit Joske van der Hoeven, Marion Widman en Gerrie Jonker.

Omdat de notatie van muziek indertijd zo vervlochten was met grafische en beeldende kunst en omdat de handschriften waaruit de muziek afkomstig is kunstwerken op zich zijn, krijgen de originele bronnen een prominente plaats bij de concerten. Afbeeldingen van de handschriften zullen zichtbaar zijn voor het publiek.

Het concert duurt ongeveer een uur, zonder pauze.

Toegang voor beide concerten: voorverkoop/reservering € 15; aan de kerk € 16,50;
jonger dan 12 jaar gratis / tot 18 jaar en studenten (collegekaart) € 5. Pinnen is mogelijk!

Toegang volgens de geldende coronaregels. Kaartverkoop bij voorkeur op reservering en vooruitbetaling via reserveringen@capellagroningen.nl of telefoon 050-3095698.

Tot onze grote spijt hebben wij moeten besluiten om de concerten af te gelasten.
Lees hier meer waarom.

Dits Sweelinck’s sterfelyk deel; ten troost ons nagebleven;
’t Ontsterfelyk hout de maet by God in ‘t eeuwig leven;
Daer streckt hy, meer dan hier omvatten ons gehoor,
Een goddlycke galm in aller Enghlen oor.

(Grafschrift van Joost van den Vondel)

Na twee jaar bijna ononderbroken stilte zingt Capella Groningen een nieuw lied. Het koor, gespecialiseerd in het vertolken van muziek uit renaissance en barok, gaat de 400^e sterfdag van de trots van de Nederlandse muziekgeschiedenis Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) klinkend herdenken!

Sweelinck was organist aan de Oude Kerk in Amsterdam. Omdat in de Calvinistische eredienst destijds het orgel niet bespeeld mocht worden, was hij niet in dienst van de kerk, maar van de stad. Dagelijks gaf hij openbare orgeluitvoeringen. Ook Sweelincks vocale werken zijn niet geschreven voor kerkdiensten, maar vooral voor Collegia Musica: groepen burgers die uit liefhebberij samen musiceerden.

In ons programma worden huidige Sweelinck-‘tophits’ als de 150^e psalm afgewisseld met minder bekende werken. Vóór de pauze staan psalmcomposities over Geneefse melodieën, Sweelincks levenswerk, centraal. Die worden aangevuld met motetten uit de verzameling Cantiones Sacrae, die wel Sweelincks zwanenzang wordt genoemd. Na de pauze klinken wereldlijke werken. Van Franse chansons tot Italiaanse madrigalen en van het ingetogen Qual vive salamandra tot het uitgelaten spotlied Tu as tout seul, Jan.

Sweelinck speelde zelf orgel, klavecimbel en luit. Afgaande op o.a. afbeeldingen van musicerende burgers uit die tijd, lijkt de luit een populair instrument te zijn geweest bij de Collegia Musica. Aan onze concerten zullen organist Vincent van Laar en luitist Israel Golani meewerken.

Al met al hopen we met dit feestelijke programma een waardig eerbetoon te brengen aan de Orpheus van Amsterdam uit de Gouden Eeuw.

Toegang: voorverkoop € 16 / aan de zaal € 17,50 / jonger dan 12 jaar gratis / tot 18 jaar en studenten (collegekaart) € 5

Toegang volgens de geldende coronaregels. Kaartverkoop bij voorkeur op reservering en vooruitbetaling via reserveringen@capellagroningen.nl (We hebben enkele meldingen gekregen dat deze link niet goed werkt met Outlook. Mocht u een foutmelding krijgen, raden we aan dat u het e-mailadres overtypt in uw standaard e-mailprogramma.)